Actueel
In Nederland werken we al enige tijd aan nieuwe aanpakken voor gebiedsontwikkeling die beter aansluiten bij de kenmerken van bodem, water en natuur. KLIMAP is één van die projecten. Onderzoekers hebben daar samengewerkt met ondernemers en mensen van waterschappen en provincies op de hoge zandgronden.
Tijdens ons werk merkten we dat niet elke regio al even ver is met de ontwikkeling van klimaatrobuuste oplossingen. Wat drijft deze lange termijn transformatie? Wat houdt haar tegen? Nieuwsgierig naar de oorzaken en de rol van KLIMAP hierbij, spraken we met mensen uit Noord-Brabant en Limburg. Wat uit die gesprekken kwam, was bijzonder interessant!
Op 21 maart 2024 vond de eindbijeenkomst van het project KLIMAP plaats in Het Koelhuis in Zutphen. Een impressie van het programma en de opbrengst van de parallelle sessies die in de middag hebben plaats gehad zijn terug te lezen en zien in dit verslag. Mocht dit aanleiding geven voor nadere toelichting, dan kan je contact met ons opnemen via het contactformulier.
Welke invloed heeft klimaatverandering op bodem en water van de hoge zandgronden? En hoe kunnen we die kennis gebruiken om het buitengebied klimaatbestendig te maken? Dat onderzochten 23 partijen samen in het vierjarige programma KLIMAP. Op 21 maart 2024 kwamen ze bijeen om de resultaten te delen.
Eén van de inzichten in het project KLIMAP is dat het denken in ontwikkelpaden niet vanzelfsprekend is. In een roadshow willen we de resultaten van KLIMAP letterlijk naar het gebied / de praktijk brengen en een eerste stap zetten in het verbreden van de kennis binnen de organisaties. Op 24 januari waren we bij de gemeente Voorst voor een bredere middag rondom het masterplan IJsselvallei.
Op woensdagavond 13 december 2023 kwam een gemengd gezelschap van boeren, vertegenwoordigers van waterschap, gemeente, provincie, landgoedeigenaren en onderzoekers (Boerderij van de toekomst en KLIMAP) bijeen om met elkaar in gesprek te gaan over de (toekomstige) waterbalans van het stroomgebied van de Reusel. Onderlinge kennisuitwisseling en het vergroten van het gezamenlijk inzicht rondom de (toekomstige) uitdagingen, knelpunten en kansen in het gebied met het oog op klimaatverandering stond hierbij centraal.
Eén van de inzichten in het project KLIMAP is dat het denken in ontwikkelpaden niet vanzelfsprekend is. In een roadshow willen we de resultaten van KLIMAP letterlijk naar het gebied / de praktijk brengen en een eerste stap zetten in het verbreden van de kennis binnen de organisaties. Op 28 november stopten we in de groene longen van Almelo bij Erve Pezie en gingen we met een grote groep van waterschap Vechtstromen aan de slag met ontwikkelpaden!
Eén van de inzichten in het project KLIMAP is dat het denken in ontwikkelpaden niet vanzelfsprekend is. In een roadshow willen we de resultaten van KLIMAP letterlijk naar het gebied / de praktijk brengen en een eerste stap zetten in het verbreden van de kennis binnen de organisaties. Op 13 december stopten we in Den Bosch en gingen we met een groot aantal medewerkers van onder meer waterschappen en provincies aan de slag met ontwikkelpaden!
Deze maand is de gereviseerde STOWA Deltafact Natte Teelten uitgekomen. Eerder kwamen al de Deltafacts "Water vasthouden en bergen op landbouwpercelen" en "Water vasthouden en bergen in natuurgebieden" uit. Allemaal met een bijdrage vanuit KLIMAP. In de Deltafact Natte Teelten wordt de (economische) mogelijkheid beschreven van het toepassen van de teelt van gewassen die onder natte omstandigheden groeien.
Stroomgebieden van beken in de hoge zandgebieden - inclusief natuur, landbouw en bebouwing in die gebieden - hebben water nodig. Wellicht is er een grondwateronttrekking van een waterbedrijf of industrie aanwezig die water vergt en is wateraanvoer geen optie. Wateraanbod en watervraag zijn dan aan de orde: is er een balans? Is die er nu en is die er straks, rond 2050 bijvoorbeeld, met een veranderd klimaat (KNMI, 2023)? Zijn de (grond)waterstanden in winter en zomer op orde? Wat is dat, op orde? Bedienen we de aanwezige functies goed genoeg? Anno nu en straks?
Deze interactieve brochure geeft een mooi beeld van hoe verschillende verdienmodellen toepasbaar zijn bij een mogelijke klimaatadaptieve inrichting van het proefgebied de Groote Molenbeek-Mariapeel.
Binnen KLIMAP is deze brochure ontworpen om te schetsen hoe een klimaatadaptieve inrichting eruit kan komen te zien, welke verdienmodellen en handelingsperspectieven hierop aan sluiten, maar bovenal om anderen te inspireren.
Onlangs zijn in het KLIMAP onderzoeksproject twee nieuwe rapporten opgeleverd met een vergelijking van metingen van bodemvochtgehaltes met SWAP-WOFOST simulaties, en is een studie gedaan naar waterretentie- en doorlatendheidskarakteristieken in klein-in-zand monsters.
Begin mei is het KLIMAP-ontwikkelpadenspel maar liefst twee keer in één week gespeeld op zowel de kennis en Innovatiedag Water en Bodem (Ministerie Infrastructuur en Waterstaat), en de Young Talent day (STOWA).
We zijn begonnen met het meten aan lokale meteorologie en hydrologie voor onderzoek aan gewasopbrengst van snijmais met ondergroei. KnowH2O heeft op 9 februari 2023 een set aan sensoren geplaatst in plots te De Glind waar het Louis Bolk Instituut onderzoek doet naar de opbrengst van snijmais met een (permanent) ondergewas.
Sinds een aantal jaren geleden, tijdens Programma Lumbricus, hebben we contact met onderzoekers en adviseurs uit Zwitserland te Soloturn en Basel over onze Klimaat Adaptieve Drainage (KAD). Recent heeft de Duitse BWK Bund der Umweltingenieure KnowH2O uitgenodigd voor een mondelinge presentatie, waarbij ook de Zwitsers aanwezig waren.
27 september j.l. heeft de stuurgroepbijeenkomst rondom natte landbouw (paludicultuur) plaatsgevonden in Aarle-Rixtel nabij Helmond. De middag stond in het teken van het delen van de mogelijkheden voor landbouw in de vernatte gebieden in bijvoorbeeld beekdalen met gewassen zoals lisdodde, riet, veenmos, kroosvaren of gele lis.
Het zal niemand zijn ontgaan dat het droog is in Nederland: rivierafvoeren zijn al tijden laag, beken en vennen vallen droog, grondwaterstanden zakken steeds verder weg en de vegetatie heeft te leiden onder de aanhoudende hitte en droogte. Het neerslagtekort in Nederland van dit jaar is te vergelijken met 2018. Het maakt weer eens pijnlijk duidelijk dat we in Nederland spaarzaam met ons zoete water moeten omgaan. Binnen KLIMAP hebben we aandacht voor het toepassen van structurele maatregelen voor het beperken van klimaatrisico's: de watervraag verminderen, water vasthouden bij de bron en toewerken naar 'functie volgt peil'. Het is mooi om te zien dat diverse media hier ook aandacht aan schenkt!
De afgelopen maanden is binnen het samenwerkingsproject KLIMAP hard gewerkt aan het Ontwikkelpadenspel. Een serious game die de vaardigeid vergroot om kortetermijnmaatregelen te kiezen in een context van een onzekere langetermijntoekomst. Het spel is door de verschillende KLIMAP-deelnemers positief ontvangen en is vanaf nu op te vragen en te gebruiken door derden!
Binnen het samenwerkingsproject KLIMAP brengen we de problematiek van klimaatverandering op functies voor de Nederlandse zandgronden in beeld en werken we aan handelingsperspectief om te komen tot een klimaatadaptieve inrichting van het buitengebied. In deze video van Charles Eisenstein wordt op een heldere manier het belang van water vasthouden, een vitale bodem en een passend grondgebruik voor het beperken van klimaatrisico's toegelicht.
In juni zijn de partners van KLIMAP in De Moer (Midden-Brabant) bij elkaar gekomen om de eindproducten van het project vorm te geven. Met de doelen uit het projectplan als basis hebben we met elkaar de inhoud, vormgeving en wijze van ontsluiting verder uitgewerkt. Duidelijk is dat we na afronding van het project, voorzien eind 2023, nog niet klaar zijn.
De opgave waar we, als projectconsortium van 24 partijen, in de zandgebieden voor staan is de overgang naar een klimaatbestendige inrichting en beheer. De gewenste transitie betekent een aangepast water- en bodembeheer gericht op duurzaam gebruik en het in stand houden van natuurlijke systemen, waarbij de zoetwatervoorraad, bodem- en waterkwaliteit, voedselzekerheid en natuur op lange termijn geborgd zijn.
