Voor het traject rondom de Reusel heeft KLIMAP de krachten gebundeld met het project Boerderij van de Toekomst Zuid Oostelijk Zand, waarin samen met boeren gewerkt wordt aan nieuwe toekomstbestendige bedrijfs- en verdienmodellen. Binnen deze samenwerking stond de vraag centraal: hoe nemen we het klimaat van de toekomst mee binnen de boerderij van de toekomst?
Om hier grip op te krijgen, heeft KnowH2O een onderzoek uitgevoerd naar de waterbalans van de Reusel. Hierbij was het doel om inzicht te genereren in de (toekomstige) waterbeschikbaarheid in dit stroomgebied. Binnen deze studie is modelmatig berekend wat de invloed is van te droge en te natte periodes op onder andere de gewasopbrengst. Ook is gekeken naar de effecten van bepaalde teeltkeuzes in relatie tot de ruimtelijke ligging (hoge koppen, flanken en beekdal) op de waterbalans. en aanpassingen in gebiedsinrichting op de waterbalans.
De waterbalans anno nu laat zien dat het gebied droger wordt, de grondwaterstanden zijn licht dalend in de afgelopen 10 jaar. Daarnaast zijn de grondwaterstanden in de zomer te laag om de Reusel te laten stromen. Er wordt meer water gebruikt in het stroomgebied dan er beschikbaar is. De effecten van klimaatverandering zullen volgens het KNMI zal in het groeiseizoen leiden tot minder regenval en meer verdamping. Daardoor droogt het stroomgebied verder op. Als er meer water in de winter wordt vastgehouden in het grondwater, én in de zomer minder water wordt gebruikt voor verdamping door landbouwgewassen en natuurlijke vegetatie, dan komt het water en het stroomgebied ‘in balans’.
In twee eerdere bijeenkomsten (eerste helft 2023) is er met een groep boeren, die betrokken zijn bij Boerderij van de Toekomst, een gesprek gestart over de uitkomsten van de studie in relatie tot het boeren in het klimaat van de toekomst. Na deze twee bijeenkomsten werd de wens vanuit de boeren uitgesproken om dit gesprek te verbreden naar systeemniveau, waarbij ook andere functies en partijen uit het gebied betrokken zouden zijn.
Tijdens deze derde bijeenkomst was een groep van dertig experts/vertegenwoordigers vanuit onder andere landbouw, water, natuur en stedelijk gebied aanwezig. Na het delen van de belangrijkste resultaten van de uitgevoerde studie, is er in twee- of drietallengesproken over wat deze resultaten betekenen, zowel persoonlijk als voor ieders individuele functie. Vervolgens is met behulp van een kaart van het gebied in twee subgroepen gesproken over mogelijke knelpunten, kansen en uitdadingen voor nu, straks en later.
Deelnemers gaven aan het een geslaagde bijeenkomst te vinden. Dit kwam mede door de uitwisseling die had plaatsgevonden rondom perspectieven, ideeën en inzichten tussen de verschillende deelnemers, over hoe om te gaan met de wateropgave in het gebied. De opgaven zijn complex en er zijn geen kant en klare oplossingen maar door met elkaar in gesprek te gaan en gevoel te krijgen voor elkaars ideeën en belangen kunnen er wel gezamenlijke stappen worden gezet.
Hoewel dit de laatste bijeenkomst was voor KLIMAP, bieden lopende trajecten zoals de GGA (gebiedsgerichte aanpak) en Boerderij van de Toekomst in combinatie met de energie in het gebied, voldoende mogelijkheden om hier vervolg aan te geven!
