Actueel
We zijn begonnen met het meten aan lokale meteorologie en hydrologie voor onderzoek aan gewasopbrengst van snijmais met ondergroei. KnowH2O heeft op 9 februari 2023 een set aan sensoren geplaatst in plots te De Glind waar het Louis Bolk Instituut onderzoek doet naar de opbrengst van snijmais met een (permanent) ondergewas.
Sinds een aantal jaren geleden, tijdens Programma Lumbricus, hebben we contact met onderzoekers en adviseurs uit Zwitserland te Soloturn en Basel over onze Klimaat Adaptieve Drainage (KAD). Recent heeft de Duitse BWK Bund der Umweltingenieure KnowH2O uitgenodigd voor een mondelinge presentatie, waarbij ook de Zwitsers aanwezig waren.
27 september j.l. heeft de stuurgroepbijeenkomst rondom natte landbouw (paludicultuur) plaatsgevonden in Aarle-Rixtel nabij Helmond. De middag stond in het teken van het delen van de mogelijkheden voor landbouw in de vernatte gebieden in bijvoorbeeld beekdalen met gewassen zoals lisdodde, riet, veenmos, kroosvaren of gele lis.
Het zal niemand zijn ontgaan dat het droog is in Nederland: rivierafvoeren zijn al tijden laag, beken en vennen vallen droog, grondwaterstanden zakken steeds verder weg en de vegetatie heeft te leiden onder de aanhoudende hitte en droogte. Het neerslagtekort in Nederland van dit jaar is te vergelijken met 2018. Het maakt weer eens pijnlijk duidelijk dat we in Nederland spaarzaam met ons zoete water moeten omgaan. Binnen KLIMAP hebben we aandacht voor het toepassen van structurele maatregelen voor het beperken van klimaatrisico's: de watervraag verminderen, water vasthouden bij de bron en toewerken naar 'functie volgt peil'. Het is mooi om te zien dat diverse media hier ook aandacht aan schenkt!
De afgelopen maanden is binnen het samenwerkingsproject KLIMAP hard gewerkt aan het Ontwikkelpadenspel. Een serious game die de vaardigeid vergroot om kortetermijnmaatregelen te kiezen in een context van een onzekere langetermijntoekomst. Het spel is door de verschillende KLIMAP-deelnemers positief ontvangen en is vanaf nu op te vragen en te gebruiken door derden!
Binnen het samenwerkingsproject KLIMAP brengen we de problematiek van klimaatverandering op functies voor de Nederlandse zandgronden in beeld en werken we aan handelingsperspectief om te komen tot een klimaatadaptieve inrichting van het buitengebied. In deze video van Charles Eisenstein wordt op een heldere manier het belang van water vasthouden, een vitale bodem en een passend grondgebruik voor het beperken van klimaatrisico's toegelicht.
In juni zijn de partners van KLIMAP in De Moer (Midden-Brabant) bij elkaar gekomen om de eindproducten van het project vorm te geven. Met de doelen uit het projectplan als basis hebben we met elkaar de inhoud, vormgeving en wijze van ontsluiting verder uitgewerkt. Duidelijk is dat we na afronding van het project, voorzien eind 2023, nog niet klaar zijn.
De opgave waar we, als projectconsortium van 24 partijen, in de zandgebieden voor staan is de overgang naar een klimaatbestendige inrichting en beheer. De gewenste transitie betekent een aangepast water- en bodembeheer gericht op duurzaam gebruik en het in stand houden van natuurlijke systemen, waarbij de zoetwatervoorraad, bodem- en waterkwaliteit, voedselzekerheid en natuur op lange termijn geborgd zijn.
Afgelopen april en mei hebben 5 WUR-studenten in opdracht van KLIMAP onderzoek gedaan naar het inzichtelijk en bespreekbaar maken van benodigde inspanning en doorlooptijd van klimaatadaptatie-maatregelen. Het resultaat mag er zijn! De PrAAT-tool (Praktische Adaptatiemaatregel Afwegings Toets): Een nuttig en gebruiksvriendelijk product dat de regio helpt in het verkennen, bespreken en afwegen van de verschillende routes richting een klimaatbestendige inrichting van een gebied. Dank jullie wel Jacqueline Banken, Lyanne van den Berg, Kim Snippe, Jessica Tijssen & Iris Verstappen!
Het klimaat verandert, ook dit droge voorjaar is dat duidelijk zichtbaar. Maar wat betekent dat voor de landbouw in een hoog gelegen zandgebied als bij Reusel? En wat kunnen we in de toekomst aan veranderingen verwachten in klimaat? Hoe zal de beschikbaarheid van water voor landbouw en andere functies in het zandgebied zijn? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de landbouw in dit gebied ook op langere termijn productief, regeneratief en veerkrachtig is voor de (nieuwe generatie) boeren? Met deze vragen zijn wij, een mix van experts, 18 mei jongstleden op het aardappelbedrijf van Jacob van den Borne aan de slag gegaan.
Er komt een urgente vraag bij de ambtelijke organisatie binnen: Welke maatregelen zijn nodig om de hoge zandgronden in 2050 klimaat robuust te maken? En wat is de beste volgorde? Het bestuur vergadert over 2 uur en het heeft een doorwrocht ambtelijk advies nodig. De belangen zijn groot en de druk is hoog. Want wat is nu het beste ontwikkelpad?
Deze maand zorgde de stormen tot nu toe voor problemen, maar die rol lijkt overgenomen te zijn door het water. De hevige regenval van de afgelopen dagen levert op meerdere plekken volle sloten en beken op. Het watersysteem lijkt zichtbaar vol te zitten, maar is wel zo? Het is hoe dan ook een goed moment om water vast te houden in bodem en grondwater voor de drogere zomerperiode!
De officiële start van het samenwerkingsproject KLIMAP vond plaats in 's-Hertogenbosch op 4 februari 2020. Onder het genot van een bossche bol werden plannen uitgedacht om gezamenlijke workshops in demo-dagen op proeflocaties te houden voor kennisuitwisseling en ter inspiratie, niet wetende dat COVID-19 ons anderhalf jaar zou beperken tot online sessies. Eind september was het dan eindelijk zover: we konden elkaar weer fysiek ontmoeten en samen het veld in! En dat smaakt naar meer....
De menukaart is een product dat gedurende het KLIMAP project wordt ontwikkeld. Het bevat handvatten, kennis en informatie over de effecten en consequenties van de klimaatadaptieve maatregelen. Gebruikers op de hoge zandgronden kunnen aan de hand van deze menukaart nagaan welke maatregelen voor hen interessant zijn om mee aan de slag te gaan. Studenten hebben onderzocht hoe de vormgeving en informatievoorziening ingericht kan worden, zodat de menukaart aansluit bij de behoeften van de toekomstige gebruikers.
Binnen het project KLIMAP onderzoeken we de effecten van verdichte bodems op wateroverlast en verdroging. Daarvoor bepalen we het waterbergend vermogen van de onverzadigde bodem (boven de grondwaterspiegel) van verdichte en minder verdichte zandbodems op drie verschillende locaties. De eerste proefopstelling is vandaag geïnstalleerd op proefboerderij De Marke!
Sinds kort zijn de ontwikkelingen binnen het project KLIMAP ook te volgen op LinkedIn. Meld je via onderstaande link aan als groepslid en ontvang direct meldingen van actuele berichten en interessante nieuwtjes. En nodig vooral ook andere mensen uit voor deze groep!
Waterschap Limburg bericht over veldproeven die binnen KLIMAP worden uitgevoerd voor onderzoek naar droogtebestrijdingsmaatregelen in Noord- en Midden-Limburg.
Een consortium van 24 partijen, bestaande uit regionale overheden, bedrijven en onderzoeksinstituten, onderzoeken tot eind 2023 hoe het water- en bodemsysteem op de zandgronden in Nederland klimaatadaptief kan worden ingericht voor onder andere landbouw en natuur. Een breed en complex vraagstuk dat het project KLIMAP onmogelijk volledig kan oplossen. In een visual hebben we geprobeerd weer te geven welke doelen, producten en aanpak we binnen het project KLIMAP nastreven.
Elk project, maar zeker een omvangrijk project als KLIMAP, vraagt om een heldere organisatiestructuur. Een structuur waar rollen, taken en verantwoordelijkheden duidelijk zijn belegd. De organisatie van KLIMAP is in dit bericht, met een schematisch overzicht, toegelicht.
Het programma Lumbricus is een kennisprogramma waarbinnen waterschappen, kennisinstellingen en ondernemers samen met agrariërs onderzoek doen naar een klimaatrobuust bodem- en watersysteem. Lumbricus kan worden gezien als de voorloper van het programma KLIMAP. Van 2016 tot 2020 zijn in Lumbricus praktijkgerichte onderzoeken uitgevoerd, maar ook maatregelen beproefd die bijdragen aan klimaatrobuuste hogere zandgronden. Op 3 maart j.l. is het programma afgesloten met een bestuurlijk symposium.
