In het gebied Groote Molenbeek – Mariapeel kampt men met urgente opgaven, zoals wateroverlast, droogte, waterkwaliteit en stikstofdepositie in kwetsbare gebieden. Daar waar opgaven samenvallen, is het logisch en efficiënt om te kijken of deze ook op een integrale wijze aangepakt kunnen worden. De provincie Limburg en Waterschap Limburg werken voor dit gebied een programma uit waarin opgaven en doelen worden gestapeld. Het toepassen van ontwikkelpaden kan hier waardevol bij zijn.

Voor het traject rondom de Reusel heeft KLIMAP de krachten gebundeld met het project Boerderij van de Toekomst Zuid Oostelijk Zand (https://edepot.wur.nl/579738), waarin samen met boeren gewerkt wordt aan nieuwe toekomstbestendige bedrijfs- en verdienmodellen. Binnen deze samenwerking stond de vraag centraal: hoe nemen we het klimaat van de toekomst mee binnen (net nadenken over?) de boerderij van de toekomst?

In het gebied van Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze en Rijen staat een grote transformatie voor de deur, gedreven door autonome, ruimtelijke en economische ontwikkelingen die doorslaggevend zijn voor de water- en klimaatopgaven. Er is sprake van belang, noodzaak en urgentie. Het onderzoek binnen KLIMAP loopt parallel aan dit gebiedsproces en ondersteunt het proces door het gedrag van het watersysteem in dit gebied te verkennen en onderbouwd richting te geven aan de klimaatbestendige inrichting van de omgeving.

Hier wordt later een beschrijving van de casus toegevoegd.

In deze casus is toegewerkt naar het beter voorstelbaar/inzichtelijk maken van de consequenties van ontwikkelpaden door toevoeging van de ruimtelijke dimensie (kaart / dan wel ‘ landschappelijke’ visualisaties), een aangescherpte ontwikkelpadenschets en een beslispunten analyse van de natuurdoelen. We hebben hierbij aangesloten bij de in 2021 opgestarte GGA Vitale Peel.

In deze casus was de centrale vraag hoe het gebied tussen de Veluwe en de rivier de IJssel meer zelfvoorzienend gemaakt kan worden ten aanzien van water. Binnen dit gebied vinden op verschillende schaalniveaus ook gebiedsprocessen plaats, waarbij aan lokale doelen en knelpunten in relatie tot grote maatschappelijke opgaven worden gewerkt. Opgaven hangen samen met wateroverlast, droogte, natuurschade, waterkwaliteit en stikstof. Welke maatregelen en/of landgebruiksveranderingen zijn mogelijk en nodig om het water- en bodemsysteem in te toekomst robuust en duurzaam in te richten?

Uitgelicht

In Nederland werken we al enige tijd aan nieuwe aanpakken voor gebiedsontwikkeling die beter aansluiten bij de kenmerken van bodem, water en natuur. KLIMAP is één van die projecten. Onderzoekers hebben daar samengewerkt met ondernemers en mensen van waterschappen en provincies op de hoge zandgronden.

Tijdens ons werk merkten we dat niet elke regio al even ver is met de ontwikkeling van klimaatrobuuste oplossingen. Wat drijft deze lange termijn transformatie? Wat houdt haar tegen? Nieuwsgierig naar de oorzaken en de rol van KLIMAP hierbij, spraken we met mensen uit Noord-Brabant en Limburg. Wat uit die gesprekken kwam, was bijzonder interessant!

Op 21 maart 2024 vond de eindbijeenkomst van het project KLIMAP plaats in Het Koelhuis in Zutphen. Een impressie van het programma en de opbrengst van de parallelle sessies die in de middag hebben plaats gehad zijn terug te lezen en zien in dit verslag. Mocht dit aanleiding geven voor nadere toelichting, dan kan je contact met ons opnemen via het contactformulier.

Welke invloed heeft klimaatverandering op bodem en water van de hoge zandgronden? En hoe kunnen we die kennis gebruiken om het buitengebied klimaatbestendig te maken? Dat onderzochten 23 partijen samen in het vierjarige programma KLIMAP. Op 21 maart 2024 kwamen ze bijeen om de resultaten te delen.