Het denken en werken volgens ‘ontwikkelpaden’ is vernieuwend en zal daarom enige uitleg vragen. Is er behoefte aan een eerste kennismaking met deze benadering, kan het ‘Ontwikkelpadenspel’ worden ingezet. KLIMAP ontwikkelde deze ‘serious game’ om laagdrempelig ervaring op te doen met het denken in ontwikkelpaden. Voordat je daadwerkelijk met een gebied aan de slag gaat, heb je een aantal ingrediënten nodig. Bij degenen die je betrekt is sprake van een urgentiegevoel en een open, flexibele houding. Verder moet sprake zijn van een veilige omgeving, waarin inzichten vrijelijk gedeeld kunnen worden. Mis je één of meerdere elementen? Dan vragen deze aandacht vóórdat je samen ontwikkelpaden kunt gaan schetsen. Hiervoor zijn binnen KLIMAP aanvullende tools en instrumenten geprobeerd. Hier (linkt volgt) lees je er meer over.
Het denken in ontwikkelpaden toepassen
Je hoeft niet altijd een heel ontwikkelpadenproces te doorlopen om stappen te zetten naar een klimaatrobuuste toekomst. Belangrijke punten uit de methodiek zijn omgaan met onzekerheden en het zo goed mogelijk rekening houden met toekomstige ontwikkelingen. Als je je hier bewust van bent, is het denken in ‘ontwikkelpaden’ ook van toepassing op de dagelijkse praktijk. Ongeacht bij welke organisatie je werkt of welk werkveld je vertegenwoordigt, bij keuzes voor korte termijn acties kun je je afvragen in hoeverre deze bijdragen aan lange termijn oplossingen. Zijn het maatregelen die misschien op korte termijn verlichting geven, maar het systeem op langere termijn kwetsbaarder maken? Laten de maatregelen nog opties open voor de toekomst of bestaat het risico om in een fuik te lopen? Hiervoor maakt het niet uit of je bezig bent met projecten, strategie en beleid of inhoudelijke vraagstukken.
Ontwikkelpaden & projecten
Wordt aan een project een gebiedsproces gekoppeld, dan biedt dit de mogelijkheid voor het doorlopen van een ontwikkelpadenproces met de betrokkenen. Je kunt dan samen aan de slag met het schetsen van ontwikkelpaden, het verkennen van routes, implementatie en monitoring. Hiervoor is het wel nodig om aan het begin van het gebiedsproces voldoende tijd vrij te maken. Bovendien moet er ruimte zijn voor een open gesprek met het gebied over mogelijke oplossingen, acties en rollen. Heeft het project echter een vastgestelde scope en harde deadlines? Dan kun misschien toch een ‘plus’ toevoegen. Je kunt het project met behulp van het ‘ontwikkelpadendenken’ namelijk wel in het perspectief zetten van klimaatrobuuste (vervolg)stappen.
Ontwikkelpaden & strategie en beleid
Ontwikkelpaden helpen om opgaven op systeemniveau te evalueren en gecombineerd aan te pakken. Je kijkt voorbij de huidige beleidsvoering en condities. Hierdoor kun je kritisch kijken naar wat nodig is: stel ik vanuit het beleid de juiste vragen aan mijn organisatie? De ontwikkelpadenmethode helpt je ook om de lange termijn te verbinden met de korte termijn. Zo schets je met een omgevingsvisie niet alleen een perspectief voor de toekomst, maar breng je ook in beeld met welke stappen je er kunt komen. Op die manier wordt de planning meer strategisch en anticiperend in plaats van reactief.
Ontwikkelpaden & inhoudelijke vraagstukken
Word je vanuit je werk bevraagd op de inhoud vanwege jouw expertise? Dan is elke adviesvraag een kans om bij te sturen richting een klimaatrobuuste toekomst. In hoeverre wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen zoals klimaatverandering? Is monitoring van maatregelen geborgd?
