Water vasthouden in de bodem en in het grondwater, bergen in het oppervlaktewater en dan pas afvoeren, het credo van het Nationaal Bestuursakkoord Water uit 2006 onder natte omstandigheden. Ook in 2015 luidde het advies vanuit het Deltaprogramma Zoetwater : ga in het najaar en de winter water sparen en water vasthouden, om een vol watersysteem te hebben aan het einde van de winter. Ondertussen hebben we in Nederland nog steeds een watersysteem dat veelal op afvoeren is ingesteld.
In 2018, 2019 en 2020 hebben we het belang van water sparen en vasthouden mogen ervaren en kampten we vooral op de zandgronden met langdurige droogte. En dan vandaag zitten we in een regenachtige periode en staat er al dagen een stevige wind uit met name het westen, die voor opwaaiing zorgt in laag-Nederland. De NOS kopt dat het ‘Nederlands watersysteem vol’ zit. Maar waar zit het watersysteem vol? In het bemalen polderland of ook in het vrij afwaterende zandgebied? En wat zit vol? Alleen de sloten en de beken, of ook de bodem en het grondwater? Kan het regenwater wel voldoende in de bodem zakken en infiltreren naar het grondwater?
I
n de projecten Droogte Zandgronden Nederland en KLIMAP onderzoeken we de hydrologie op de zandgronden onder invloed van het weer en van het klimaat. We gaan daarbij van het heden via de nabije toekomst naar de lange termijn, om te zien of hoe het bodem- en watersysteem functioneert en hoe we het landschap optimaal kunnen inrichten en benutten om weerbaarder te zijn tegen weersextremen, zowel te droog als te nat. De boodschap voor vandaag aan waterschappen en grondeigenaren: soms kan het systeem vol zijn of vol lijken, laten we daar goed gebruik van maken! Ga spaarzaam om met het water dat we nu ‘binnen’ hebben. We kunnen het gebruiken voor het aanvullen van het grondwater, zodat we ook in de drogere zomertijd veel meer water dan nu beschikbaar hebben voor de natuurlijke vegetatie en landbouwgewassen. En maak letterlijk meer ruimte voor het water in het landschap, zodat we wateroverlast beperken tijdens een regenachtige periode met ‘wind-tegen’.
